Alternatif başlığım da şu; ‘Bidencıların yüzüne tükürebilirsiniz’!..

Fena yapışmış ağzımıza.. ‘Kim kurtarır Afganistan’ı’ dendiğinde hâlâ, ‘ABD ve NATO liderliğinde daha güçlü ‘koalisyon ordusu’ diyenler var.. ‘Diyenler var’ deyince ‘az’ anlamayın, başkasını akıl eden zaten yok…

Hoş, Afganistan’ı geçtik bölgeyi bilen ne kadar, tüm haber kanallarında bu vesileyle gördük.. Sabah gazetede ne okuduysa akşama TV’de pazarlayan, sabaha dediğinin tersine dönen dünyaya uyanan bir vasat. En ufak fikirleri yok…

Sosyal medyayı yerden yere vuruyoruz ama dünya hallerine meraklı bir grup var orada ve feraseti ‘popüler Türk entelektüelini’ fersah katlar…

‘Böyle bir güç yok’u anlayamadık. Çok zorlanıyoruz. Anlaşalım; ABD yenildi!. Anladınız?. Clear?. Bitti. Over! ABD, Afganistan’dan düştü. Hangi NATO hangi ABD ordusu hangi birleşik görev kuvveti gelip ‘kurtaracaksa’ buyursun görelim…

Önce Kafkasya’da yenildiler.. Az evvelinde Avrupa’da, ‘Atlantik İttifaktı’nda, hadi yenildiler demeyelim, ‘bozgun’ uygundur.. Şimdi Afganistan ve arkası gelirse, Irak, Suriye nihayet, bizim güney sınırımızın tamamında…

***

Amerikan gücündeki çökmeyi görmek için bunlara ihtiyaç yok aslında.. Kabil’de kendisine hizmet edenleri kurtarmak için yırtınıyor hatta yalvarıyor ama bir-iki gerçekten siyasi/maddi desteğe muhtaç ülke dışında yüz veren yok.

Afganistan sınırındaki ülkeleri denediler terslendiler, adres göstererek Türkiye’yi denediler terslendiler.. Neler teklif ediyorlar, duysanız siz utanırsınız.

Amerikan basını haklarını veriyor doğrusu; Biden yönetimini, Dışişleri ve Savunma Bakanı dahil itin kulağına sokup çıkarıyorlar. Blinken’e canlı yayında, “Başkan Biden, ‘Afganistan’da Saygon’daki gibi elçilikten helikopterle kurtarılan insanları göremeyeceksiniz’ demişti, buyrun görüntüler bunlar” dediler.. Yüzünü görmeliydiniz! Uçaktan insanlar düştü…

Hani iki resim yayınlanıyor ya.. Biri Vietnam’da elçiliğin damından helikopterle kaçırılan Amerikalılar (1975), diğeri Afganistan’daki.. Yaklaşık 50 yıl diyelim.. Bizde 75 yıldır..

Amerika’nın bu ülkeye yaşattığı rezillik ne zaman başladı? 2001, 11 Eylül. 11 Eylül’ün tohumlarını eken de Amerika. (1979-89) Sonunda kadın, çoluk-çocuk, bebek milyon insanı katledip, tahliye uçaklarının tekerleklerinin altında sivilleri ezip, onursuzca kaçıp gittiler…

Soru şu; neden ABD bu kadar ortadayken, sadece biz değil, tüm dünya peşinden gittik?..

11 Eylül büyük trajedi, adi terörizmdi, diyecek bir şey yok. Biz de yanlarında yer aldık.. Terörizmle hep ve her türüyle mücadele ettiğimiz için ilkesel yanlışımız olmadı…

Ama o gün Amerikan yönetimi diğer ülkeleri arayıp, “ya bizimle ya karşımızdasınız” dedi.. Teröre karşı sizin yanınızdayız ama ‘artık siyaseten yanınızda değiliz’ demek lazımmış…

‘Dile kolay’ dediğinizi duyar gibiyim.. 15 Temmuz dile kolay mıydı?! Her ‘yarım evet’ ülkelere felaket getirdi.

Amerika şu an bizden daha iyi görüyor dünyanın daha çok “hayır” dediğini. Türkiye de “hayır” diyor; konjonktürel kimi iyileşme, ‘idari adımlara’ bakıp, süngü düşmesin…

***

Gelelim ABD-Taliban arasındaki “anlaşmaya”.. ABD’nin çekilmesi ve ülkenin ‘inanılmaz hızla’ Taliban’ın eline geçmesindeki sırra!..

Amerika’nın Kabil’in akıbeti hakkındaki istihbarat ve dışişleri tahminlerini gördünüz değil mi? Kötü senaryo, yani daha az ihtimal saydıkları 90 günde Taliban’ın başkente girişini son beş gün içinde üç kez revize ettiler ve Kabil saatler içinde düştü! Yani 20 yıl kaldıkları ülkede daha önlerini göremiyorlar!

Kolay ve hızlı olması Taliban ile ABD’nin gizli planları olduğu yönünde haklı şüphe yarattı…

Hem doğru hem yanlış!..

İkisi arasında bir anlaşma var. Doha’da açıklanan metnin dışında yazılı ve gizli bir anlaşma. Belgeli. Emekli Büyükelçi Naci Koru bunu BM Güvenlik Konseyi raporunu incelerken görmüş. Anlaşmaya ilave ‘gizli ekler’den söz ediyor. (16/08, Hürriyet, F. Çekirge.)

İşin doğru kısmı bu ve ortaya çıkması dahi önemli ama uzlaşının amacı ABD’nin çekilişi sırasında Taliban’ın tehlikeli hareketlerini önlemek. Amerika muhtemelen, çekildikten sonra Taliban’ın ABD’ye yönelik eylemlere girmemesi ve El Kaide’den uzak durması konusunda da söz istemiştir.

Gelgelelim; ABD Mayıs 2020’deki bu anlaşmanın şartlarını hemen bozduğu için, örneğin çekilme tarihlerine uymadığı için, Taliban zaten kendi bildiği gibi hareket etmeye başlamıştı.

Ha, Taliban iktidarını sağlama alana kadar tüm taraflarla iyi ilişki kurma arzusu zaten taşıyor. Anlaşma gereği değil, aynı hatayı tekrarlamamak için!

***

Yanlış tarafı; yakın gelecekte Amerikan politikalarına uygun olarak Taliban’ın hareket edeceği, Çin, Rusya, Türkiye, sınır olduğu ülkelere yönelik bir Washington aklı kuracağına ilişkin anlaşma…

Bu yok. Zaten mümkün gözükmüyor. Hayatın akışına aykırı; ABD’nin bunu hayatta tutacak gücü bulunmuyor! Öyle olsa zaten çekilmez, kaçmazdı!

Böylesi planın varlığına inanmak aslında ilk bölümde bahsettiğimiz ‘ağıza yapışma’nın psikolojisi ile ilgili. ABD’ye yönelik şüpheci davranmakta beis yok. Fakat artık satranç oynayacak, gambit kuracak stratejik akıl ABD’de yok!

Geriye son hesaplaşmalar kalıyor; Trump’ın gittiği andan itibaren Biden’a yatan ‘yerlileri’ utanmaya nasıl ikna/afişe edeceğimiz ile.. Türkiye’nin Afganistan’da kalıp kalmayacağına ilişkin finali yapmak.

Bu satırların yazarı hiç bir zaman ‘havaalanı’ işletmesi üzerinden coğrafyada bulunma ihtiyacını savunmadı.

‘Harita istiyor’ üzerinden yürüdü. Şimdi ‘Afganistan’da bulunmak için sebep kalmadı’ diyenlerin temel itirazı, “ABD’nin dediklerini yapıyorlar’ın bittiğini de görerek asıl şimdi ‘büyük resim’e gülümseme zamanıdır…